Alternativ enerji 1-ci hissə

Enerjinin formaları

Fizikada enerji iş görmə bacarığıdır. O potensial, kinetik, termal, elektrik, kimyəvi, nüvə və digər formalarda ola bilər. Üstəlik, enerji- istilik və iş otürülmə proseslərində bir cisimdən digərinə keçir. Ötürüldükdən sonra, enerji öz təbiətinə görə təyin olunur. Beləliklə, istilik termal enerjiyə çevrilərək, iş görülərkən özünü mexaniki enerji şəklində göstərə bilər. Bütün enerji formaları hərəkət ilə bağlıdır. Misal üçün, verilmiş hər hansı cisim əgər hərəkət edirsə onun kinetik enerjisi var. Yay kimi gərilə bilən bir alət tarazlıq vəziyyətində olsa belə hərəkət yaratma potensialı var, quruluşuna görə potensial enerji ehtiva edir. 

Eynilə, nüvə enerjisi nüvənin atomunda olan subatomik quruluş hissəcikləri sayəsində potensial enerjidir. Enerji nə yarana, nə də yox ola bilər, o ancaq bir cisimdən digərinə keçə bilər. Bu prinsip enerji konservasiyası və ya termodinamikanın birinci qanunu kimi tanınır. Misal üçün, qutu yüksəkdən sürüşərkən bucağın yüksək yerləşməsindən yaranan potensial enerji hərəkət enerjisi və ya kinetik enerjiyə çevrilir. Qutu sürtünərək durma nöqtəsinə çatdıqda, hərəkətdən yaranan kinetik enerji termal enerjiyə çevrilir. Enerji bir formadan digərinə müxtəlif yollarla ötürülür. Misal üçün, istifadə oluna bilən mexaniki və ya elektrik enerjisi bir çox növ alətlər tərəfindən istehsal edilir, bura yanacaq yandıran istilik maşınları, generatorlar, batareyalar, yanacaq hüceyrələri və maqnetohidrodinamik sistemlər daxildir. (1) 

Alternativ enerji mövcud populyar enerji formaları, mənbələri və ya texnologiyalarından fərqli olaraq  qeyri-ənənəvi enerji formaları, mənbələri və ya texnologiyaları terminidir. Bu gün,  ümumi olaraq, o populyar fosil yanacaqlarından əldə olunan alternativ enerji konteksində istifadə olunur, beləliklə ekoloji cəhətədən üstün günəş, su, külək, biokütlə, geotermal, okean termal və dalğa hərəkəti kimi mənbələrdən ibarətdir. Alternativ enerji termini, həmçinin təbii resursların tükənməsi və ətraf mühitə əhəmiyyətli dərəcədə zərər vurmayan mənbə və texnologiyalardan əldə olunan enerji üçün istifadə olunur. Bu şəkildə o “bərpa olunan enerji” və “yaşıl güc” kimi terminlərə sinonim kimi istifadə olunur. Alternativ enerji mənbələrinin inkişafı ətraf mühitin qorunmasını nəzərə alaraq insanların artan ehtiyaclarının qarçılanmasını vəd edir. Bu şəkildə, Dayanıqlı İnkişaf Məqsədləri ilə inteqrasiya olunur. Alternativ enerji üçün çox sayda tərif var (ümumi nümunələr üçün aşağıdakı cədvələ baxın).

ABŞ Ətraf Mühitin Mühafizəsi Agentliyi	Qeyri-ənənəvi mənbələrdən alınan enerji (sıxılmış təbii qaz, günəş, su, elektrik, külək).
İqlim Dəyişikliyi üzrə Hökumətlərarası Panel (IPCC) Üçüncü Qiymətləndirmə Hesabatı	Qeyri-təbii yanacaq mənbələrindən istifadə olunan enerji.
Collins İngilis lüğəti	Həmçinin adlanır: yenilənə bilən enerji. Təbii mənbələrdən alınan enerji formaları (günəş, külək, dalğalar).
Təsadüfi Ev Lüğəti (Random House Dictionary)	Kömür, neft və təbii qaz kimi ənənəvi təbii yanacaqların günəş, külək, nüvə enerjisi kimi enerjilərlə əvəz olunması.
Princeton WordNet	Təbii ehtiyatlardan istifadə etməyən və ya ətraf mühitə zərər vurmayan mənbələrdən əldə edilən enerji.

Alternativ enerji mənbələri, formaları və texnologiyaları

Bu gün alternativ enerji hesab olunan enerjilər arasında aşağıdakılar var:

1.      Günəş

2.      Külək

3.      Geotermal

4.      Su gücü və ya su elektrik stansiyası

5.      Biokütlə

a.       Bioyanacaq (bio spirtlər, biodizel, bioqaz və digər bioyanacaqlar)

b.      Tullantılar

c.       Oduncaq

6.      Dalğa gücü

7.      Digər alternativ enerji

a.       Hidrogen yanacağı

b.      İşıqlandırma

c.       Atom Enerjisi

Mənbə:

1. britannica.com

2. newworldencyclopedia.org

Tərcümə edən: Qəndab Məmmədova