COVİD-19 pandemiyasının ətraf mühitə müsbət təsiri

COVİD-19 pandemiyası dünya ölkələrini narahat edir, qlobal sağlamlıq böhranına səbəb olur, eyni zamanda dünya iqtisadiyyatına da təsirsiz ötüşmür. Lakin bəşəriyyət üçün bütün mənfi təsirləri ilə yanaşı ətraf mühitə müsbət təsirləri də danılmazdır.

Elm adamlarının böyük fərqin şahidi olduğu sahələrdən biri də havanın keyfiyyətidir. Müşahidələr göstərir ki, pandemiya, Çin və İtaliya kimi COVİD-19-dan ən çox zərər çəkən bölgələrdə hava kirliliyinin əhəmiyyətli dərəcədə azalmasına gətirib çıxarır. John Hopkins Universitetinin ətraf mühitin mühəndisliyi üzrə dossenti Peter DeCarlo peyklər tərəfidən müşahidə olunan bu hadisənin doğruluğunu təsdiqləyib. O, həmçinin bildirib: “ Həm Çin, həm də İtaliyanın sənaye ərazilərində azot dioksid (NO₂) miqdarında güclü azalma müşahidə olunur. NO₂ nəqliyyat sənayesinin əsas mənbələrindəndir. Bu da çox aydındır ki, bir çox ölkələrdə səyahət qadağaları, konfranslar və iş görüşlərinin ləğvi hava səyahətlərini kəskin azaldıb.

Bununla yanaşı sənaye fəaliyyətlərində də azalma müşahidə olunur, lakin bu nəqliyyatda olduğu qədər deyil. Çünki hələ də elektrik stansiyaları elektrik energisi istehsal etməli, su təmizləyici qurğular isə su təmizləməyə davam etməlidir.

Hollandiyanın Delft Texnologiya Universitetindən Pieternel Levelt və komandası, Çində izolyasiya tədbirləri qüvvəyə mindikdə, NO₂ səviyyəsində əhəmiyyətli dərəcədə azalmaların olduğunu, 2019-cu ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 35 faiz aşağı konsentrasiya səviyyəsinin olduğunu  göstərdi. İtaliyanin Milan kimi şəhərlərdən yuxarıda isə NO₂-nin 40 faizədək azaldığını bildirdi. "Əvvəllər azot dioksidində bu qədər güclü bir azalma görməmişdik. Əvvəlcə bir-iki həftəni ölçdük, çünki azot dioksidinin azalmasının əsas mənbəyinin hava şəraiti (yağış və ya külək) olmadığından əmin olmaq istəyirdik. Daha sonra NO₂ miqdarını keçən ilin eyni dövrü ilə müqayisə etdik" dedi.

Bir neçə sosial media istifadəçisi bildirmişdir ki, məşhur Venesiya kanalındakı su, COVİD-19 nəticəsində demək olar ki, qeyri-adi dərəcədə aydındır( şəffafdır). Kanalların şəkillərini Facebook-da yerləşdirən istifadəçi Elisabetta Cappellari yazmışdır: "Bəlkə də bu virus Yer anadır, bizə bir müddət zaman fasiləsi verir... yaratdığımız qarışıqlığı təmizləyərək". Suyun gözlənilməz aydınlığı mütləq suyun keyfiyyətinin yaxşılaşmasının əlaməti deyildir. Bəlkə də bu fenomenin arxasında duran ən vacib amil, ekspertlərin fikrincə, gəmi nəqliyyatının fəaliyyətinin dayanmasıdır. Normalda, kanallarda tez-tez gəmilərin çox olması çöküntüləri hərəkətə gətirir və suyun bulanıqlığını artırır.

Hazırda  qayıq trafikində fasilə olduğundan, çöküntülər kanalların dibində qalır və su normaldan daha aydın görünür, hətta içərisində balıqların üzdüyünün şahidi ola bilərik. Həmçinin, turist sayının və şəhərdə işçi sayının çox azalması kanallara axan tullantıların azaldılması səbəbindən suyun keyfiyyətinin yaxşılaşmasına səbəb ola bilər.

İnsanlar getdikcə öz evlərinə qapandıqları üçün izolyasiya tədbirləri dünyada vəhşi təbiətə də təsir göstərir. Məsələn, Yaponiyada populyar turizm məkanı olan Nara Parkda yaşayan sika maralları, Çin və Cənubi Koreyadan gələn qonaqlara məhdudiyyətlər tətbiq edildikdən sonra qida axtarmaq üçün şəhər yerlərini gəzir. Virginia Tech-də Vəhşi Təbiət Elmləri Dossenti olan Ceyms Parkhurst Newsweek-ə açıqlamasında bildirib: "Restoranların bağlanması və fəaliyyətinin yavaşlaması şəhər mühitində ehtimal olunan qida ehtiyatlarının daha çox azalacağından xəbər verir. Nəticədə zibilxanalar boş qalır və küçələrdə zibil yox olur. Bu cür qaynaqlara güvənərək qidalanmağa gələn heyvanlar indi alternativ variantlar tapmaq məcburiyyətindədir. Qida üçün bu axtarış gücləndikcə əslində bəzi insan-heyvan qarşılıqlı əlaqələrində artım görməyə başlaya bilərik." 

Mənbə: Newsweek.com

Tərcümə edən: Qəndab Məmmədova